W Klinice Tavistock, od momentu jej założenia w 1920 roku, powstało wiele rozwojowych koncepcji zdrowia psychicznego, opartych przede wszystkim na psychoanalitycznym sposobie myślenia. Pracujący tu terapeuci korzystają także z założeń teoretycznych i metod pracy systemowej terapii rodzin. Klinika jest obecnie największą związaną ze zdrowiem psychicznym instytucją szkoleniową w Wielkiej Brytanii. Odbywają się tu szkolenia podyplomowe i kursy z zakresu pracy socjalnej, psychologii, psychiatrii, psychoterapii dzieci, młodzieży i dorosłych, a także pielęgniarstwa i podstawowej opieki zdrowotnej. Każdego roku z ponad 60 szkoleń oferowanych przez klinikę korzysta około 1700 osób.
Najważniejszym celem Tavistock jest rozwój i upowszechnianie metod psychoterapeutycznych, możliwe dzięki szerokiemu doświadczeniu klinicznemu, wykorzystywanemu również w projektach badawczych i w konsultacjach dla organizacji. Mamy nadzieję, że ta seria wydawnicza przybliży szerszemu odbiorcy najważniejsze teoretyczne, kliniczne i badawcze kierunki naszej pracy. Opisujemy także szereg nowych podejść do rozumienia i leczenia problemów psychologicznych u dzieci, młodzieży i dorosłych zarówno w formie terapii indywidualnej, jak i terapii rodzin.
Myślę, że jest to wielka książka. Wielka w każdym znaczeniu tego słowa, a przy tym szczególnie oczekiwana, odwołująca się do podstaw myślenia i działania Tavistock od momentu przyłączenia
kliniki w latach powojennych do kształtującej się nowej formy państwowej służby zdrowia. Wielka w sensie objętości, ale i zawartych w niej idei, wachlarza zagadnień, doświadczeń, kompetencji, zakresu i charakteru współpracy między redaktorem, autorami i innymi osobami mającymi w nią swój wkład.
Jest to książka pisana z pasją, przemawiająca językiem, który jest zarazem precyzyjny, fachowy i przystępny. Pokazuje szczególny sposób myślenia i pracy grupowej, który od lat stosujemy i rozwijamy w Tavistock, ale również w wielu innych miejscach, a który opiera się, jak to określiła Caroline Garland, na „psychoanalitycznej wiedzy o psychospołecznym rozwoju człowieka”. Inaczej mówiąc, nasza praca odwołuje się do psychoanalitycznych możliwości rozumienia sytuacji jednostki znajdującej się w strukturach i granicach settingu grupowego. Doświadczanie i analizowanie dynamicznych interakcji między własnym „ja” a tworzącymi grupę „innymi” pozwalają lepiej funkcjonować w kontekście osobistym i społecznym. Książka wyrasta z praktyki klinicznej, ale i wykracza daleko poza nią. I sama metoda grupowo-analityczna, i jej opisane tutaj teoretyczne podstawy, zostały opisane w żywy i przejrzysty sposób, począwszy od zasadniczych pytań – Czym jest grupa? Czym jest terapia grupowa? Na czym polega i jakie są jej cele? – a skończywszy na licznych przykładach pracy z grupami, często bardzo trudnej i wymagającej szczególnego settingu.
Redaktorka książki jest zarazem autorką znacznej jej części, a w przypadku Przewodnika – całości. Caroline Garland czerpie z olbrzymiego wieloletniego doświadczenia w pracy z pacjentami indywidualnymi i grupami, unikając przy tym uproszczeń i nie dając banalnych instrukcji co robić, a czego nie robić podczas prowadzenia terapii. Autorka zachęca za to do refleksji nad zamieszczonymi ilustracjami klinicznymi. Obrazowo przedstawia potencjał, jaki mają w sobie zachodzące w grupach procesy intra- i interpersonalne, często ze sobą misternie splecione czy wręcz splątane. Myślę, że nie będzie przesady w stwierdzeniu, że książka porusza najbardziej złożony i trudny dylemat związany z ludzką naturą, jakim jest konflikt między potrzebą bycia i odrębną jednostką, i zwierzęciem stadnym zarazem.
Eric Trist zauważa, że teoretyczna i praktyczna wiedza dotycząca grup właściwie nadal znajduje się w punkcie, do którego doprowadził ją Bion w 1952 roku. Mamy nadzieję, że ta książka – starannie przemyślana i przygotowana – będzie impulsem, by w myśleniu, jak głosi tytuł, o grupach, pójść dalej.

Margot Waddell